Yunanistan ve
Kıbrıs Rum tarafı 1960 Cumhuriyeti’nin kurulduğu şekilde yaşamasına şans
vermemiştir. “ENOSİS” kampanyası daha da şiddetli biçimde ve bizzat
Cumhurbaşkanı MAKARİOS’un ağzından sürdürülmüştür. 1960 Anayasası’nın
Kıbrıs Türk ortaklık haklarını gözeten birçok maddesi uygulanmamıştır. Kamu
hizmetine Kıbrıslı Türklerin %30 oranında katılmalarının engellenmesi, dış
temsilciliklere Cumhurbaşkanı Yardımcısı ile mutabakat sağlanmadan atamalar
yapılması, Bakanlar Kuruluna ve kamu kadrolarına EOKA üyelerinin yerleştirilmeleri,
%40’ı Türk olacak 2000 kişilik Kıbrıs ordusunun kurulmaması, bu konuda Anayasa
Mahkemesi’nin kararına uyulmayacağının MAKARIOS tarafından bizzat açıklanması
çarpıcı örnekler olarak sayılabilir. MAKARIOS, Zürih ve Londra Andlaşmalarının
Kıbrıslı Türklere adil olanın ötesinde haklar verdiğini ve 1960 Anayasası’nın
“işlemez” olduğunu öne sürmeye başlamış ve 30 Kasım 1963’te Anayasa’nın
tadili için, veto hakkının kaldırılması ile başlayan 13 maddelik önerilerini Dr.
KÜÇÜK’e iletmiştir. Bunlardan 7 tanesi, Anayasa’nın değiştirilmez temel
maddelerinin tadilini öngörmekteydi. Bu öneriler 16 Aralık 1963’te Türkiye ve
Kıbrıs Türk tarafınca reddedilmiştir.
21 Aralık 1963’te Kıbrıs Rum tarafı Kıbrıs Türk toplumuna karşı
şiddete başvurmaya ve önceden hazırlanmış bir plana (AKRİTAS PLANI) göre
silahlı saldırılara başlamıştır. Bunun sonucunda, 30.000 Kıbrıslı Türk 103
köyü terk etmek zorunda kalmıştır. Tüm Kıbrıs Türk nüfusu, ada
yüzölçümünün %3’üne tekabül eden ve sürekli bir kuşatma altında tutulan
küçük bölgelere (enklavlara) sığınmıştır. Ada yüzeyine dağılmış bu küçük
bölgelerde büyük baskılara katlanarak yaşamlarını sürdüren Kıbrıslı Türklere
karşı ağır ekonomik baskı uygulanmış ve insan hakları ihlal edilmiştir. 1964
yılı başlarında adaya sözde Kıbrıs Cumhuriyeti’nin daveti ile bir BM Barış
Gücü gönderilmesi de durumu değiştirmemiştir. Yunanistan Ada’ya gizlice 20.000
kişilik bir kuvvet yığmıştır. Böylece, Kıbrıs Cumhuriyeti bir ortaklık devleti
olmaktan çıkarak bir Rum yönetimine dönüşmüş, fiilen Rum/Yunan kontrolü altına
girmiş ve iki toplum birbirinden kopmuştur.