Yedinci Kısım / Son Hükümler

Anayasanın degiştirilmesi, seçimlere ve halk oylamasına katılma

MADDE 175 -(17.5.1987-3361) (**)- Anayasanın degiştirilmesi Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının en az üçte biri tarafından yazıyla teklif edilebilir. Anayasanın degiştirilmesi hakkındaki teklifler Genel Kurulda iki defa görüşülür. Değiştirme teklifinin kabulü Meclisin üye tamsayisinin beste üç çogunlugunun gizli oyuyla mümkündür.

------------------

(*) Geçici Madde 21-22, 15.3.1973 gün ve 1699 sayılı Kanunla konmuştur.

(**) Bkz. Anayasa Değişikliklerinin Halkoyuna Sunulması Hakkında 23.5.1987 tarihi ve 3376 sayılı Kanun (RG, 28 Mayıs 1987, Sayi: 19473) Bunu değiştiren Kanun için bkz. 3468 sayılı 7.8.1988 tarihli Kanun (RG, 13 Agustos 1988, Sayı: 19898.)

Anayasanın degiştirilmesi hakkındaki tekliflerin görüsülmesi ve kabulü, bu maddedeki kayitlar disinda, kanunlarin görüsülmesi ve kabulü hakkindaki hükümlere tabidir.

Cumhurbaskani Anayasa degisikliklerine iliskin kanunlari, bir daha görüsülmek üzere Türkiye Büyük Millet Meclisine geri gönderebilir. Meclis, geri gönderilen Kanunu, üye tamsayisinin üçte iki çogunlugu ile aynen kabul ederse Cumhurbaskani bu Kanunu halkoyuna sunabilir.

Meclisce üye tamsayisinin beste üçü ile veya üçte ikisinden az oyla kabul edilen Anayasa degisikligi hakkindaki Kanun, Cumhurbaskani tarafindan Meclise iade edilmedigi takdirde halkoyuna sunulmak üzere Resmi Gazetede yayimlanir.

Dogrudan veya Cumhurbaskaninin iadesi üzerine, Meclis üyesi tamsayisinin üçte iki çogunlugu ile kabul edilen Anayasa degisikligine

iliskin kanun veya gerekli görülen maddeleri Cumhurbaskani tarafindan halkoyuna sunulabilir. Halkoylamasina sunulmayan Anayasa degisikligine iliskin Kanun veya ilgili maddeler Resmi Gazetede yayimlanir.

Halkoyuna sunulan Anayasa degisikliklerine iliskin kanunlarin yürürlüge girmesi için halkoylamasinda kullanilan geçerli oylarin yarisindan çogunun kabul oyu olmasi gerekir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi, Anayasa degisikliklerine iliskin kanunlarin kabulü sirasinda, bu Kanunun halkoylamasina sunulmasi halinde, Anayasanin degistirilen hükümlerinden, hangilerinin birlikte hangilerinin ayri ayri oylanacagini da karara baglar.

Halk oylamasina, milletvekili genel ve ara seçimlerine ve mahalli genel seçimlere istiraki temin için, kanunla para cazasi dahil gerekli her türlü tedbir alinir.

ALTINCI KISIM

SON HÜKÜMLER

II. Baslangiç ve kenar basliklar

MADDE 176 - Anayasanin dayandigi temel görüs ve ilkeleri belirten baslangiç kismi, Anayasa metnine dahildir.

Madde kenar basliklari, sadece ilgili olduklari maddelerin konusunu ve maddeler arasindaki siralama ve baglantiyi gösterir. Bu basliklar, Anayasa metninden sayilmaz.

II. Anayasanin yürürlüge girmesi

MADDE 177 - Bu Anayasa, halkoylamasi sonucu kabul edilip Resmi Gazetede yayimlanmasi ile Türkiye Cumhuriyeti Anayasasi olur ve asagida gösterilen istisnalar ile bu istisnalar yürürlüge girmesine ait hükümler disinda bütünüyle girer.

a) IKINCI KISIM II. Bölümdeki; kisi hürriyeti ve güvenligi, basin ve yayimla ilgili hükümler, toplanti hak ve hürriyetleri,

III. Bölümdeki çalisma ile ilgili hükümler, toplu is sözlesmesi, grev hakki ve lokavt ile ilgili hükümler,

Bu hükümler yeni kanunlari çikarildiginda veya mevcut kanunlarda degisiklik yapildiginda ve her halde en geç Türkiye Büyük Millet Meclisi göreve basladiginda yürürlüge girer. Ancak bu hükümler yürürlüge girinceye kadar mevcut kanunlar ve Milli Güvenlik Konseyinin bildiri ve kararlari uygulanir.

b) IKINCI KISIM'daki; siyasi faaliyette bulunma haklari ile siyasi partilerle ilgili hükümler, bunlara dayali olarak yeniden hazirlanacak Siyasi Partiler Kanununun;

Seçme ve seçilme hakki ise yine bu hükümlere dayali olarak hazirlanacak Seçim Kanununun;

Yayimlanmasi ile yürürlüge girer.

c) ÜÇÜNCÜ KISIM'daki; yasama ile ilgil hükümler;

Bu hükümler ilk milletvekili genel seçimi sonucunun ilani ile birikte yürürlüge girer. Ancak bu bölümdeki Türkiye Büyük Millet Meclisinin görev ve yetkilerine iliskin hükümleri, 29 Haziran 1981 gün ve 2485 sayili Kurucu Meclis Hakkinda Kanun hükümleri sakli kalmak üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi göreve baslayincaya kadar Milli Güvenlik Konseyince yerine getirilir.

d) ÜÇÜNCÜ KISIM'daki: Cumhurbaskani basligi altindaki görev ve yetkileri ile Devlet Denetleme Kurulu, Bakanlar Kurulu basligi altindaki tüzükler, Milli Savunma, olaganüstü yönetim usulleri, idari basligi altindaki mahalli idareler ile Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu hariç diger hükümler ve Devlet Güvenlik Mahkemeleri hariç yargiya iliskin bütün hükümler Anayasanin halkoylamasi sonucunda kabulünün Resmi Gazetede ilani ile birlikte yürürlüge girer. Cumhurbaskani ve Bakanlar kuruluna ait yürürlüge girmeyen hükümler Türkiye Büyük Millet Meclisinin göreve baslamasi ile, mahalli idareler ile Devlet Güvenlik Mahkemelerine iliskin hükümler ise ilgili kanunlarin yayimlanmasi ile yürürlüge girer.

e) Anayasanin halkoylamasi sonucu kabulünün ilaniyla birlikte yürürlüge girecek hükümleri ve mevcut ve kurulacak kurum, kurulus ve kurullar için yeniden kanun yapilmasi veya mevcut kanunlarda degisiklik yapilmasi gerekiyorsa bunlara iliskin islemler mevcut kanunlarin Anayasaya aykiri olmayan hükümleri veya dogrudan Anayasa hükümleri, Anayasanin 11 inci maddesi geregince uygulanir.

f) Kesinhesap kanunu tasarilarinin görüsülme usulünü düzenleyen 164 üncü maddenin ikinci fikrasi hükmü 1984 yilindan itibaren uygulanmaya baslanir.